Groen geloven en klimaatverandering: informatie bij de zomervieringen 2023

Voor de zomervieringen in De Bron hebben we dit jaar gekozen voor het thema “groen geloven”.
Dat staat voor een duurzame levenshouding vanuit verwondering, verbondenheid, gerechtigheid en dankbaarheid.
Dat zijn grote woorden te midden van een dagelijkse berichtenstroom over klimaatverandering en verlies van natuurlijke rijkdom. We beseffen dat onze leefstijl bijdraagt aan die ontwikkeling. Dat geldt voor ieder persoonlijk, maar zeker ook voor wat we collectief veroorzaken. En daarmee is het ook politiek. We spreken van een crisis omdat er nog maar weinig tijd resteert om nog ernstigere, blijvende klimaatverandering te voorkomen. De bezoekers van de diensten kunnen een informatieve tekst (met het accent op klimaatverandering) mee naar huis nemen als achtergrond bij dit thema.
Wat is er aan de hand?

Het klimaat warmt wereldwijd in rap tempo op.
Oorzaak is de uitstoot van CO2 door verbranding van fossiele brandstoffen (gas, olie en steenkolen). Koolstof die door planten in miljoenen jaren aan de atmosfeer is onttrokken wordt door de mens in slechts twee eeuwen terug in de atmosfeer gebracht. De lucht bevat nu ongeveer 0,04% CO2. Een eeuw geleden was dat 0,03%. Het is maar een heel klein bestanddeel van de lucht, maar toch verantwoordelijk voor de klimaatverandering.
Eenmaal uitgestoten CO2 gaat niet meer weg. Als we nu stoppen met uitstoten duurt het 20.000 jaar voordat het evenwicht zich herstelt. Klimaatverandering moeten we dus als blijvend zien.
Hoe erg is dat?

In grote delen van de wereld wordt het zo warm dat je er niet meer kunt wonen.
Grote delen van de wereld worden ongeschikt voor voedselproductie. Hele volken verliezen hun middelen van bestaan. Dit wordt de belangrijkste reden waarom miljoenen mensen vluchten naar delen van de wereld waar nog wel geleefd kan worden. Daarnaast zullen er steeds meer natuurrampen optreden door extremer weer: droogte, hitte, zware regenval en overstromingen, bosbranden, orkanen.
Niet alleen voedingsgewassen kunnen moeilijker geteeld worden, de biodiversiteit als geheel verarmt, wat niet alleen ‘jammer’ is, maar ook het voortbestaan van de mens bedreigt.
En tenslotte: stijging van de zeespiegel. Deze eeuw zal die stijging enkele tientallen centimeters zijn, maar daarna gaat dit door en kan het in de volgende eeuw om vele meters gaan.
Er waren ooit perioden in de geschiedenis waarin het ook warmer was dan nu. We moeten echter bedenken dat er nog nooit 7 miljard mensen waren, en tegen het eind van deze eeuw wordt verwacht dat het om 10 miljard gaat. Die mensen zullen moeten leven met het veranderde klimaat.
Wat kunnen we eraan doen?
Ophouden met koolstof (CO2) in de atmosfeer brengen.
Echter, onze economieën wereldwijd zijn gebaseerd op het gebruik van grote hoeveelheden energie, voor warmte, transport, en productie van goederen. De rijkste delen van de wereld verbruiken een veelvoud aan fossiele energie t.o.v. de armere volken.
Het liefst zien we dat slimmere technieken ons in staat stellen om wèl energie te blijven gebruiken, maar zonder CO2-uitstoot. Daarmee kunnen we onze huidige leefstijl dan voortzetten.
Er is echter haast geboden omdat ons “koolstofbudget” snel opraakt. Je kunt uitrekenen hoeveel koolstof we nog mogen gebruiken om de temperatuurstijging te beperken tot anderhalve graad, dan wel twee graden. Die hogere temperaturen zijn blijvend. Als we in het huidige tempo doorgaan resteert niet meer dan 15 jaar om de opwarming tot twee graden te beperken.
Wat wordt er al aan gedaan en is dat genoeg?
Wereldwijd begint de ernst van de situatie door te dringen, maar de jaarlijkse uitstoot stijgt nog steeds. Mogelijk treedt binnen enkele jaren een lichte daling op. Het gaat echter om de optelsom van alles wat in de toekomst nog uitgestoten zal worden totdat de uitstoot volledig stopt. Het afbouwen van de uitstoot moet sneller. Onze verantwoordelijkheid, vooral als rijke landen is dus groot!
Groen geloven?
Er zijn gigantische maatschappelijke veranderingen nodig om het tij te keren. Er zijn grote belangen op de korte en àndere grote belangen op langere termijn. Alleen een eendrachtig samenwerkende wereld kan verandering bewerkstelligen. ‘Klimaatrechtvaardigheid’ is daarbij mogelijk het sleutelwoord. Dat betekent solidariteit van rijk met arm, van veroorzakers met gedupeerden (nu en in de verre toekomst).
En je moet erin geloven dat het anders kàn. Dat wil ook zeggen dat wijzelf anders kunnen gaan leven en samenleven. Dat we elkaar nodig hebben en bemoedigen. Dat we inspiratiebronnen nodig hebben..
We hebben te maken met een wereldomspannende opgave die geen precedent heeft in de geschiedenis. Kunnen onze oude Bijbelse bronnen ons daarbij nog helpen?
Namens de voorbereidingsgroep van de zomervieringen: Idso Wiersma